Author: Lê Thị Quỳnh Nhi

Logistics và Thương mại điện tử (TMĐT) là hai ngành “xương sống” của nền kinh tế số, đóng vai trò liên kết sản xuất – lưu thông – tiêu dùng. Cả hai đều đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra hàng triệu việc làm mới trong thập kỷ tới. Với sinh viên đang lựa chọn hướng đi tương lai, việc hiểu rõ ngành học, cơ hội việc làm và định hướng phát triển sẽ giúp đưa ra quyết định phù hợp với năng lực và mục tiêu cá nhân.

Logistics – “Hậu trường” của nền kinh tế toàn cầu

Logistics là quá trình tổ chức, quản lý và tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa – từ khâu sản xuất đến tay người tiêu dùng. Ngành này đảm bảo hàng hóa đến đúng nơi, đúng thời điểm, đúng chi phí, là nền tảng cho hoạt động thương mại trong và ngoài nước.

Học Logistics – Học cách vận hành thế giới hàng hóa

Sinh viên ngành Logistics được đào tạo về quản lý chuỗi cung ứng, vận tải, lưu kho, xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan, công nghệ logistics và quản lý dự án. Ngoài kiến thức kinh tế và quản trị, người học còn được rèn kỹ năng phân tích dữ liệu, sử dụng phần mềm quản lý kho (WMS), hệ thống vận chuyển (TMS), và công cụ theo dõi hàng hóa toàn cầu.

Chương trình học hiện nay có xu hướng tích hợp công nghệ số và tự động hóa, giúp sinh viên tiếp cận các mô hình quản lý thông minh – nơi logistics không chỉ là “chuyển hàng”, mà là “tối ưu toàn bộ chuỗi cung ứng”.

Cơ hội việc làm ngành Logistics

Ngành Logistics đang mở rộng mạnh tại Việt Nam khi thương mại xuất nhập khẩu liên tục tăng. Sinh viên có thể làm việc tại:

• Doanh nghiệp logistics quốc tế như DHL, Maersk, FedEx, Kuehne + Nagel;
• Công ty sản xuất, bán lẻ hoặc thương mại điện tử có khâu vận hành riêng;
• Phòng xuất nhập khẩu, quản trị chuỗi cung ứng, quản lý kho, vận tải, hải quan, hoặc tư vấn logistics.

Mức thu nhập ngành này khá hấp dẫn, đặc biệt với vị trí chuyên viên chuỗi cung ứng, quản lý kho, hoặc logistics quốc tế – nơi yêu cầu ngoại ngữ và kỹ năng công nghệ.

Nhu cầu nhân lực logistics

Theo Viện Nghiên cứu và Phát triển Logistics Việt Nam (VLI), đến năm 2030, ngành này cần thêm khoảng 2,2 triệu nhân sự, trong đó ít nhất 200.000 người trình độ cao. Việt Nam hiện có hơn 30.000 doanh nghiệp logistics, nhưng nguồn nhân lực chất lượng vẫn thiếu.

Điều này mở ra cơ hội lớn cho sinh viên mới tốt nghiệp, đặc biệt những người có khả năng ngoại ngữ, hiểu biết công nghệ và kỹ năng quản trị chuỗi cung ứng hiện đại.

Thương mại điện tử – “Mặt tiền” của nền kinh tế số

Nếu logistics là phần “hậu trường” đảm bảo dòng hàng vận hành, thì thương mại điện tử là mặt tiền, nơi diễn ra giao dịch giữa doanh nghiệp và khách hàng thông qua internet. Đây là lĩnh vực kết hợp giữa kinh doanh, công nghệ và marketing số – ba trụ cột của nền kinh tế hiện đại.

Học gì trong ngành Thương mại điện tử?

Sinh viên TMĐT học về cách xây dựng và vận hành hệ thống kinh doanh trực tuyến: từ quản trị website, SEO, digital marketing, quản lý gian hàng trên sàn, đến phân tích dữ liệu khách hàng và thanh toán trực tuyến.

Chương trình đào tạo thường bao gồm các học phần: Kinh tế số, Quản trị thương mại điện tử, Marketing trực tuyến, Quản trị chuỗi cung ứng, Thanh toán quốc tế, Phân tích dữ liệu kinh doanh, Quản lý mạng xã hội và AI trong marketing.

Người học cũng được thực hành trên nền tảng thực tế như Shopify, Google Ads, Meta Ads, TikTok Shop hay Amazon Seller Central, giúp nắm rõ quy trình vận hành một doanh nghiệp trực tuyến toàn cầu.

Cơ hội việc làm trong lĩnh vực TMĐT

• Ngành TMĐT đang mở ra hàng loạt hướng đi đa dạng:
• Chuyên viên digital marketing, SEO/SEM, content marketing;
• Quản lý gian hàng trên các sàn thương mại (Shopee, Lazada, Amazon, TikTok Shop);
• Phân tích dữ liệu khách hàng và hành vi người tiêu dùng online;
• Quản trị website, vận hành hệ thống CRM và thanh toán trực tuyến;
• Khởi nghiệp online – tự xây dựng thương hiệu, kinh doanh sản phẩm hoặc dịch vụ số.

Cơ hội không chỉ giới hạn trong nước. Với sự phát triển của cross-border e-commerce, sinh viên có thể làm việc từ xa cho doanh nghiệp nước ngoài hoặc tham gia điều hành các dự án quốc tế.

Nhu cầu nhân lực TMĐT

Theo Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), số trường đại học đào tạo ngành này đã tăng gần gấp đôi chỉ trong 5 năm. Thị trường TMĐT Việt Nam tăng trưởng trung bình 30% mỗi năm, và đến năm 2025 có thể đạt giá trị 39 tỷ USD.

Tỷ lệ sinh viên TMĐT có việc làm sau tốt nghiệp trên 90% tại nhiều trường – một con số phản ánh rõ nhu cầu nhân lực cực lớn. Doanh nghiệp cần những người vừa hiểu marketing, vừa nắm công nghệ và dữ liệu, sẵn sàng thích ứng với thị trường quốc tế.

Nên chọn Logistics hay Thương mại điện tử?

Cả hai ngành đều gắn chặt với nền kinh tế số, nhưng hướng phát triển và kỹ năng yêu cầu khác nhau.

Logistics phù hợp với người thích quản lý hệ thống, quy trình, làm việc với dữ liệu vận hành và dòng hàng. Đây là lĩnh vực ổn định, chuyên sâu và có cơ hội phát triển quốc tế trong khối doanh nghiệp sản xuất, vận tải, xuất nhập khẩu.

Thương mại điện tử lại hấp dẫn với người yêu thích sáng tạo, marketing, và môi trường làm việc năng động. Ngành này linh hoạt hơn, dễ khởi nghiệp, dễ làm việc từ xa và tiếp cận nhanh thị trường quốc tế.

• Nếu bạn có tư duy chiến lược, thích sự chính xác, quản lý quy trình và chuỗi giá trị – Logistics là lựa chọn đáng cân nhắc.
• Nếu bạn yêu công nghệ, đam mê sáng tạo, marketing và kinh doanh – Thương mại điện tử sẽ là con đường phù hợp hơn.

Làm sao để chọn ngành phù hợp

Trước khi chọn ngành, hãy tự đặt ra ba câu hỏi:

• Mình muốn làm việc với hàng hóa, vận hành hay với khách hàng, sản phẩm và công nghệ số?
• Mình phù hợp với môi trường ổn định, quy củ hay linh hoạt, sáng tạo và thay đổi nhanh?
• Mục tiêu dài hạn của mình là chuyên sâu một lĩnh vực, hay xây dựng thương hiệu và kinh doanh riêng?

Dù chọn ngành nào, cả Logistics và TMĐT đều đang mở ra cánh cửa toàn cầu. Người học không chỉ phục vụ thị trường Việt Nam, mà có thể vươn ra quốc tế – làm việc trong các chuỗi cung ứng xuyên biên giới, công ty đa quốc gia hoặc kinh doanh trực tuyến toàn cầu.

Cả Logistics và Thương mại điện tử đều là ngành học của tương lai, nơi công nghệ và toàn cầu hóa gặp nhau. Sự khác biệt không nằm ở tiềm năng, mà ở bản chất công việc và tính cách người học. Hiểu rõ bản thân, chọn hướng đi đúng và đầu tư kỹ năng thực tiễn sẽ giúp sinh viên biến ngành học của mình thành lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.

Trong 10 năm qua, Thương mại điện tử (TMĐT) đã đi từ “ngách bán hàng online” trở thành một nền kinh tế song song.
Từ doanh nghiệp lớn đến người bán nhỏ, từ thành phố đến vùng quê – ai cũng có thể tham gia “sân chơi số” này. Nhưng tương lai TMĐT không chỉ là bán hàng qua mạng. Nó đang tiến hóa mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ, hành vi người tiêu dùng và dữ liệu. Sinh viên và người đi làm có nên chọn TMĐT là hướng phát triển lâu dài?
Hãy cùng phân tích chi tiết 6 xu hướng lớn nhất định hình tương lai của ngành – cả cơ hội lẫn thách thức thực tế.

Thương mại điện tử Việt Nam tăng trưởng nhưng bước vào “giai đoạn chọn lọc”

Nếu giai đoạn 2016–2021 là thời kỳ “vàng” của TMĐT Việt Nam với tốc độ tăng hơn 30% mỗi năm, thì từ 2024 trở đi, tốc độ tăng trưởng bắt đầu chậm lại, nhưng chất lượng tăng lên. Dữ liệu mới nhất:

• Quy mô thị trường TMĐT Việt Nam 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm gần 9% tổng bán lẻ.

• Dự báo năm 2030, con số này có thể đạt 63 tỷ USD, đưa Việt Nam vào nhóm Top 5 thị trường TMĐT tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á.

• Giao dịch trên di động chiếm hơn 60% tổng doanh số – phản ánh sự dịch chuyển mạnh sang mobile commerce.

Thị trường TMĐT không còn “phình to bằng mọi giá”. Thay vào đó, các doanh nghiệp tập trung vào hiệu quả, chi phí logistics, trải nghiệm khách hàng, và giữ chân người mua.
Điều này dẫn đến xu hướng tuyển dụng nhân lực giỏi công cụ, hiểu dữ liệu và có khả năng vận hành tinh gọn – thay vì chỉ biết marketing bề nổi.

Mua sắm di động và mạng xã hội trở thành “mặt tiền” thương mại điện tử

Từ “mua sắm online” đang chuyển thành “mua sắm ngay trong hành trình lướt mạng”. Ba điểm chuyển dịch rõ rệt:

• Mobile-first: 9/10 người dùng TMĐT tại Việt Nam mua sắm qua điện thoại. Các doanh nghiệp buộc phải thiết kế giao diện “di động hóa” – từ thanh toán nhanh đến trải nghiệm AR (thử sản phẩm ảo).

• Social Commerce: TikTok Shop, Facebook Marketplace và Instagram đang trở thành kênh bán hàng chính của giới trẻ. Khoảng 45% người tiêu dùng Việt mua hàng sau khi xem nội dung trên mạng xã hội.

• Video commerce & livestream: Đây là “vũ khí” mới, kết hợp giữa nội dung và mua sắm. Một số ngành (làm đẹp, thời trang, đồ gia dụng) đã ghi nhận doanh thu từ livestream chiếm tới 30–40% tổng doanh số TMĐT.

Sinh viên TMĐT trong tương lai không chỉ cần học marketing, mà cần học storytelling, video content và dữ liệu hành vi để hiểu cách khách hàng “chuyển đổi” ngay trên nền tảng mạng xã hội.

TMĐT xuyên biên giới: Cơ hội toàn cầu hóa cho nhân lực Việt

Nếu trước đây doanh nghiệp Việt chủ yếu bán nội địa, thì nay “cross-border eCommerce” đang trở thành xu hướng sống còn. Dự báo đến năm 2028:

• Xuất khẩu B2C qua TMĐT của Việt Nam đạt gần 6 tỷ USD.

• Các nền tảng lớn như Amazon Global Selling, Alibaba, TikTok Shop Global đang mở rộng cửa cho nhà bán Việt.

• Nhu cầu nhân lực có hiểu biết về thị trường quốc tế, thanh toán, logistics và pháp lý số tăng mạnh.

Cơ hội nghề nghiệp mới:

• Quản lý gian hàng quốc tế.

• Chuyên viên vận hành cross-border.

• Marketing quốc tế và xuất khẩu số.

• Chuyên viên thanh toán xuyên biên giới hoặc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Sinh viên TMĐT biết ngoại ngữ + hiểu vận hành xuất khẩu số có thể làm việc cho doanh nghiệp nước ngoài ngay tại Việt Nam. Đây chính là “đường tắt” để ra thị trường quốc tế mà không cần đi du học.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn sẽ quyết định thành công của doanh nghiệp TMĐT

AI đang trở thành “trái tim mới” của ngành TMĐT. Nếu marketing là phần cảm xúc, thì dữ liệu chính là phần lý trí giúp doanh nghiệp ra quyết định chính xác hơn. Ứng dụng thực tế của AI & Big Data trong TMĐT bao gồm:

• Gợi ý sản phẩm cá nhân hóa: thuật toán học hành vi giúp tăng 20–30% tỷ lệ chuyển đổi.

• Tối ưu chiến dịch quảng cáo: AI phân tích dữ liệu hàng triệu người dùng để tự động phân bổ ngân sách hiệu quả.

• Phân tích cảm xúc khách hàng: hệ thống nhận diện từ khóa và đánh giá review giúp cải thiện dịch vụ.

• Chatbot và hỗ trợ khách hàng 24/7: giảm chi phí nhân sự, tăng tốc phản hồi.

• Phát hiện gian lận, kiểm soát rủi ro thanh toán: các doanh nghiệp TMĐT hiện nay dùng AI để chặn hàng ngàn giao dịch đáng ngờ mỗi ngày.

Người làm TMĐT trong tương lai cần hiểu ít nhất một trong các mảng: Data analytics, AI marketing hoặc CRM automation.
Không cần là lập trình viên, nhưng phải hiểu cách đọc dữ liệu và hành vi người dùng.

Từ thương mại điện tử đến thương mại trải nghiệm (Experience Commerce)

Người tiêu dùng không chỉ muốn “mua được hàng”, họ muốn “cảm thấy được trải nghiệm”. Bốn xu hướng mới định hình “trải nghiệm số”:

1. Shoppertainment: Mua sắm như một hoạt động giải trí. Video ngắn, mini game và livestream tương tác đang trở thành công cụ giữ chân khách hàng.

2. AR/VR Commerce: Thử đồ, xem nhà mẫu, thử nội thất bằng thực tế ảo.

3. Voice Commerce: Người dùng mua hàng qua trợ lý ảo (“OK Google, đặt cà phê sữa A2 đi”).

4. Omnichannel: Người tiêu dùng chuyển đổi linh hoạt giữa cửa hàng vật lý – website – mạng xã hội – sàn TMĐT.

Các doanh nghiệp Việt đang bắt đầu áp dụng mô hình O2O (Online to Offline), kết nối hành trình khách hàng từ trực tuyến đến trải nghiệm tại cửa hàng.
Điều này đòi hỏi nhân sự TMĐT phải hiểu hành vi đa điểm chạm, không chỉ “chạy quảng cáo”.

Mức lương tham khảo các vị trí 

Tốc độ phát triển công nghệ khiến các công việc trong TMĐT thay đổi liên tục. Nếu trước đây chỉ cần biết SEO, chạy ads, đăng sản phẩm thì nay doanh nghiệp cần người làm được nhiều hơn thế. Các vị trí nổi bật trong 5 năm tới:

• Việt Nam hiện thiếu khoảng 150.000 nhân lực TMĐT chất lượng cao, đặc biệt trong lĩnh vực phân tích dữ liệu và marketing tự động.

• Tỷ lệ sinh viên ngành TMĐT có việc làm sau tốt nghiệp ở nhiều trường đạt 90–95%, mức cao hàng đầu khối ngành kinh tế số.

Doanh nghiệp không tìm “người biết bán hàng online”, mà tìm người hiểu hành vi khách hàng và vận hành công cụ công nghệ để tối ưu doanh thu.

Học gì để bắt kịp xu hướng ngành Thương mại điện tử trong tương lai?

Thị trường TMĐT thay đổi từng quý, không thể học theo kiểu “cứng khung” như trước.
Sinh viên hoặc người đi làm cần chọn chương trình có ba yếu tố: cập nhật – ứng dụng – linh hoạt.

• Kinh tế số & hành vi người tiêu dùng online.

• Quản trị gian hàng, sàn TMĐT và mô hình đa kênh.

• Digital marketing và SEO thực hành.

• Phân tích dữ liệu TMĐT bằng GA4, Looker Studio.

• Ứng dụng AI & automation trong marketing.

• Logistics, chuỗi cung ứng và thanh toán số.

Thương mại điện tử không còn là “ngành hot”, mà là ngành hạ tầng của nền kinh tế số.
Trong 5–10 năm tới, tất cả lĩnh vực — từ giáo dục, du lịch, thời trang đến logistics — đều sẽ có “phiên bản TMĐT” của riêng mình.

Thương mại điện tử (TMĐT) đang trở thành một trong những ngành “nóng” nhất hiện nay. Từ mua sắm online, quảng cáo số đến vận hành gian hàng xuyên biên giới — tất cả đều cần đội ngũ nhân lực có kiến thức công nghệ, kinh doanh và marketing. Nhưng cụ thể học ngành này ra làm gì? Lương có cao không? Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn cảnh — dễ hiểu, cập nhật và thực tế nhất về mức lương ngành Thương mại điện tử.

Thương mại điện tử – ngành học gắn liền với nền kinh tế số

Thương mại điện tử không chỉ là “bán hàng online”. Bản chất của ngành này là vận hành toàn bộ hoạt động kinh doanh trên môi trường số – từ giới thiệu sản phẩm, thanh toán, vận chuyển, chăm sóc khách hàng, cho đến phân tích dữ liệu để tối ưu doanh thu.

TMĐT phát triển mạnh trên toàn cầu và ở Việt Nam

Theo eMarketer, đến năm 2025, TMĐT chiếm khoảng 20,5% tổng doanh thu bán lẻ toàn cầu, tương đương hàng ngàn tỷ USD giao dịch mỗi năm.
Riêng khu vực Đông Nam Á, báo cáo e-Conomy SEA 2024 cho thấy tổng giá trị nền kinh tế số đạt 263 tỷ USD, tăng 15% so với năm 2023, trong đó TMĐT chiếm tỷ trọng lớn nhất.

Tại Việt Nam, con số cũng rất ấn tượng:

• Theo Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), năm 2024 quy mô TMĐT đạt khoảng 32 tỷ USD, tăng 27% so với 2023.

• Dự báo đến năm 2028, giá trị xuất khẩu qua TMĐT có thể đạt 145 nghìn tỷ đồng (tức khoảng 5,8 tỷ USD).

Không chỉ các “ông lớn” như Shopee, Lazada, TikTok Shop, mà ngay cả doanh nghiệp nhỏ cũng tham gia TMĐT xuyên biên giới. Vì thế, nhu cầu nhân lực ngành này đang vượt xa tốc độ đào tạo.

Lợi ích của ngành Thương mại điện tử – vì sao doanh nghiệp nào cũng cần?

TMĐT đang thay đổi hoàn toàn cách doanh nghiệp vận hành và tiếp cận khách hàng. Dưới đây là những lợi ích nổi bật giúp ngành này giữ vị trí “then chốt” trong nền kinh tế:

• Tiếp cận thị trường toàn cầu: chỉ cần một gian hàng online, doanh nghiệp có thể bán sản phẩm cho khách ở châu Âu hay Mỹ mà không cần mở chi nhánh.

• Tiết kiệm chi phí: không cần mặt bằng, nhân sự đông hay quảng cáo truyền thống tốn kém.

• Đo lường hiệu quả rõ ràng: mọi tương tác đều có dữ liệu, giúp tối ưu chiến dịch marketing, giá bán, và trải nghiệm mua hàng.

• Tăng tốc giao hàng & quản lý thông minh: TMĐT kết nối trực tiếp với hệ thống logistics, giúp kiểm soát đơn hàng và chi phí dễ hơn.

• Nâng cao trải nghiệm khách hàng: từ chăm sóc tự động đến gợi ý sản phẩm cá nhân hóa, tất cả đều dựa trên dữ liệu thực tế.

Với sinh viên, đây là ngành vừa có tính sáng tạo (marketing, nội dung), vừa có tính phân tích và chiến lược (dữ liệu, quản trị) – phù hợp cả với người thích “làm ý tưởng” lẫn người thích “làm con số”.

Mức lương và vị trí việc làm phổ biến trong ngành TMĐT

Lương ngành TMĐT phụ thuộc vào vị trí, kinh nghiệm và năng lực sử dụng công cụ số. Dưới đây là mức thu nhập trung bình tại Việt Nam (năm 2024), tham khảo từ các nguồn: Glassdoor, Adecco, SalaryExpert.

Nhìn chung, mức lương trung bình ngành TMĐT cao hơn 15–20% so với mặt bằng các ngành khác, và có thể tăng nhanh nếu bạn có kỹ năng phân tích hoặc làm việc với thị trường quốc tế.

Xu hướng việc làm và kỹ năng cần có trong 5 năm tới

Bán hàng xuyên biên giới

Việt Nam đang đẩy mạnh xuất khẩu qua nền tảng số như Amazon, Alibaba, TikTok Shop Global. Doanh nghiệp cần nhân lực hiểu quy trình xuất khẩu, vận hành gian hàng quốc tế và giao tiếp bằng tiếng Anh.

Video commerce và KOC/KOL marketing

Khoảng 20% giá trị TMĐT Đông Nam Á đến từ video commerce. Người có khả năng lên kịch bản, chạy chiến dịch và đọc dữ liệu sẽ rất được săn đón.

Dữ liệu và AI

Doanh nghiệp TMĐT ngày càng dựa vào phân tích dữ liệu, tự động hóa và AI marketing. Biết cách đọc chỉ số (CR, CAC, LTV, ROAS) hay thiết lập báo cáo GA4, Looker Studio sẽ giúp bạn khác biệt trên thị trường.

Chọn đúng chương trình học là bước quan trọng. Ngoài khung kiến thức marketing, kinh tế và công nghệ, bạn nên tìm chương trình có tính ứng dụng cao, thời gian linh hoạt và học song song với thực hành thực tế.

Nếu bạn muốn học TMĐT nhưng cần chủ động thời gian, học song song với công việc, chương trình Cử nhân trực tuyến ngành Thương mại điện tử của trường Đại học Trà Vinh (TVU) là lựa chọn đáng tham khảo:

• Học trực tuyến toàn phần, tiết kiệm chi phí và thời gian đi lại.

• Quản lý học tập theo sát tiến độ học tập và đốc thúc học tập, giúp sinh viên hoàn thành chương trình học đúng thời hạn mục tiêu.

• Bằng đại học giá trị tương đương chính quy, được công nhận toàn quốc.

Chương trình đặc biệt phù hợp với:

• Sinh viên muốn học song song với công việc part-time hoặc kinh doanh online.

• Người đi làm muốn chuyển ngành sang TMĐT hoặc Digital Marketing.

• Người muốn chuẩn bị cho việc làm quốc tế hoặc làm remote trong lĩnh vực thương mại số.

Ngành Thương mại điện tử không chỉ mang lại mức thu nhập hấp dẫn, mà còn mở ra cơ hội việc làm toàn cầu – từ doanh nghiệp trong nước, công ty nước ngoài, đến startup hoặc khởi nghiệp cá nhân.

Với nền kinh tế số phát triển nhanh như hiện nay, việc đầu tư học TMĐT là khoản đầu tư cho tương lai dài hạn. Điều quan trọng là chọn chương trình học hiện đại, linh hoạt và thực tế, để bạn vừa có kiến thức, vừa có kỹ năng làm việc thật.

Nếu bạn đang tìm một lộ trình học giúp mình bắt đầu sự nghiệp trong ngành thương mại điện tử, chương trình Cử nhân trực tuyến Thương mại điện tử của Đại học Trà Vinh chính là bước khởi đầu đáng giá.